ارزیابی پتانسیل منابع آب زیرزمینی مشگین شهر و شبیه سازی آبخوان مربوطه با استفاده از مدلهای ریاضی- عددی

محدوده مطالعاتی مشگینشهر با وسعتی بالغ بر 3593 کیلومتر مربع در استان اردبیل شمالغرب ایران قرار دارد . بخشی از حوضه مطالعاتی در استان اردبیل و بخشی در استان آذربایجانشرقی قرار دارد. این محدوده با میانگین دارای اقلیم نیمه خشک سرد می باشد . در سالهای اخیر کاهش 333/3 میلیمتر ( 1378-1386بارش سالانه بارندگی و افزایش بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی، باعث افت سطح آب زیرزمینی شده است . به طوری که 0 سانتیمتر افت داشته / هیدروگراف واحد دشت نشان میدهد، طی سالهای 83 تا 87 سطح آب زیرزمینی حدود 0 میلیون متر مکعب کاسته شده است. ، حدود0/87 است و از میزان ذخیره آبخوان در سال آبی از اینرو به منظور مطالعه آبخوان و ارزیابی پتانسیل منابع آب زیرزمینی، از مدل ریاضی استفاده گردیده است . در همین راستا کلیه اطلاعات هواشناسی، هیدرولوژیکی، هیدروژئولوژیکی، ژئوفیزیکی و زمین شناسی منطقه جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با تعیین ابعاد آبخوان، تعریف توپوگرافی و سنگ کف وتعیین خواص هیدرودینامیکی آبخوان و دیگر پارامترهای لازم، مدل تفهیمی آبخوان تهیه شده و اقدام به ارائه مدل کمی آبخوان گردید. مدل طی یک دوره زمانی یکساله برای سال آبی visual modflow v 3. با استفاده از نرم افزار 1 84 با در نظر گرفتن 4 پریود و 12 گام زمانی اجرا و واسنجی گردید . پس از واسنجی مدل برای شرایط -85 ماندگار و غیرماندگار، نتایج حاصله نشان داد که اولین اجرای مدل به دلیل عدم قطعیت دادههای ورودی قابل قبول بدلیل نبود ،(k,s) نبود. علت اصلی عدم مقبولیت مدل، عدم قطعیت دادههای ورودی از جمله خواص هیدرولیکی آزمایشات پمپاژ در منطقه و وجود خطا در ارتفاع سنگ کف درغرب آبخوان تشخیص داده شد. آنالیز حساسیت مدل نشان داد که مدل نسبت به تغییرات سنگ کف ، هدایت هیدرولیکی، ضریب ذخیره حساسیت بالا و به تغییرات تغذیه و تخلیه و مرزهای هیدرولیکی حساسیت جزئی دارد. واسنجی مدل بصورت دستی با تغییر توأم پارامترهای حساس برای دو حالت ماندگار و غیرماندگار صورت گرفت. نتایج واسنجی مدل نشان داد مدل بخوبی توانست شرایط طبیعی آبخوان را شبیهسازی کند به طوری که سطح آب محاسباتی و مشاهداتی کاملاً بر هم منطبق شدند. 85 مورد صحتسنجی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از صحتسنجی مدل رضایتبخش - مدل برای سال آبی 86 بود و نشان داد که میتوان به ترکیب پارامترهای واسنجی شده اطمینان داشت و از آن برای اهداف پیش بینی استفاده کرد. در همین راستا برای پیش بینی شرایط طبیعی آبخوان یک مرحله با عنوان سناریوی مدلسازی انجام گرفت که نشان داد با افزایش بهرهبرداری از منابع آبی بخصوص در مناطقی که دارای تراکم زیاد منابع برداشت از آب زیرزمینی وجود دارد افت سطح آب زیرزمینی با ادامه روند برداشت در طی سالهای آتی حدوداً 10 برابر می شود . بنابراین باید با اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی در منطقه مقدار برداشت از آب زیرزمینی کنترل و مدیریت شود تا از افت زیاد سطح آب زیرزمینی تا حد امکان جلوگیری به عمل آید.